Zwitserse cultuur

Zwitsers hebben, net als ieder ander volk, cultuur.

Een deel van de cultuur is bij iedereen wel bekend:
kaas – Zwitsers eten vrijwel alles in of met kaas. Bij “in” kennen we natuurlijk de raclette en de kaasfondue. Nederlanders “kaaskoppen”? Forget it, de kaasconsumptie per hoofd van de bevolking moet hier echt vele malen groter zijn dan in Nederland
chocolade – Dat vind ik een veel aangenamer deel van de Zwitserse cultuur. Ook van chocolade kun je trouwens heerlijke fondue maken.
En verder kennen we natuurlijk de klokken en horloges, het jodelen en het alphoornblazen.

Een ander deel van de cultuur is minder bekend, maar ook niet zo heel bijzonder. Je hebt het namelijk overal. Een voorbeeld is rivaliteit tussen steden. In Nederland kennen we Amsterdam versus Rotterdam – als je hier een inwoner van Basel vraagt wat het beste aan Zürich is, krijg je als antwoord “de volgende trein naar Basel”.
Het blijft niet beperkt bij grappen over-en-weer. Afgelopen weekend vond FC Basel – FC Zürich plaats, de Zwitserse Feyenoord-Ajax dus, waarbij grote vernielingen in het stadion en in de supporterstrein werden aangericht. Eigenlijk net Nederland, dus.

Terwijl Zürich en Basel hun onderlinge rivaliteiten uitvechten door elkaars voetbalstadions en het rollend materieel van mijn werkgever te vernielen, werd ik vanochtend in Bern met een volstrekt onbekend stuk Zwitserse cultuur geconfronteerd. Geen hooligans, kaas, chocolade of op tijd lopende horloges en treinen, maar uien zijn het hoofdbestanddeel van de grootste jaarlijks terugkerende gebeurtenis in Bern: de Zibelemärit oftewel de uienmarkt. Om ‘m maar direct in te koppen: dat dit het belangrijkste Berner feest is, is natuurlijk om te huilen.
Zoals het hoort bij een goede traditie is de precieze oorsprong van de markt niet bekend. Volgens 20 Minuten (de Zwitserse Spits/Metro) is der Berner Zibelemärit aber nicht nur ein Markt für den Verkauf von Zwiebeln: Er ist auch ein gesellschaftlicher Anlass, wo man Bekannte trifft, gemeinsam Zwiebelkuchen oder Rösti frühstückt, dazu Glühwein oder ein Cüpli trinkt und Neuigkeiten austauscht. Die Jugend wirft Konfetti um sich und vergnügt sich am Abend an Partys. De confetti klopt: die lag vanochtend al in grote hoeveelheden in de stationshal verspreid. Het ontbijt met uienkoeken en rösti is me tot nu toe bespaard gebleven – waarschijnlijk omdat het evenement al ’s morgens vroeg om vijf uur begint.
De bij het evenement horende statistieken zijn er ook: dit jaar is het veel minder dan vorig jaar. Hoe dat komt? Daar wordt natuurlijk driftig over gespeculeerd. Is het de Mexicaanse griep? Komt het doordat de gemeente Bern veel minder marktplaats-vergunningen afgaf dan de vorige jaren? Of is het de droge herfst waardoor dit jaar slechts 45,9 ton uien is aangevoerd (vorig jaar 59 ton).

Bern heeft nog een andere traditie: Beren. Men is dan ook trots dat er sinds kort weer een Bärenpark in de stad is, met echte beren. Helaas is die traditie ook al om te huilen: afgelopen zaterdag is er iemand in de berenkuil gekukeld. En beer Finn bleek minder aaibaar te zijn dan hij eruitzag. Een politieagent heeft Finn neergeschoten en daarmee het leven van het slachtoffer weten te redden. Beer en mens staan nu allebei onder medische behandeling – waarbij het opvallend is dat men zich meer zorgen maakt om de beer dan om de mens. Het Bärenpark wordt overspoeld met beterschapskaarten en potjes honing voor beer Finn.